مالیات های گمرکی و انواع آن + {لیست نرخ های 1401}

مالیات های گمرکی و انواع آن از جنس پرداختی مالیاتی غیر مستقیم می باشند که همه عزیزانی که به هر دلیلی جهت ترخیص کالا به گمرک مراجعه کرده اند ملزم به پرداخت آن هستند.

در تعریف کلی مالیات هزینه ای است که دولت جهت رفع نیاز های بودجه سال جاری و همچنین انجام پروژه های آبادسازی و عمرانی از همه ی کسانی که به نحوی با سیستم اقتصادی کشور به صورت خرد یا کلان در ارتباط هستند دریافت میکند. در مقاله امروز به بحث در ارتباط با مالیات گمرکی می پردازیم و تلاش کرده ایم به همه سوال های شما در راستای درک بهتر مالیات های گمرکی و انواع آن پاسخ جامع دهیم.

مالیات گمرکی چیست؟

مالیات گمرکی یکی از انواع مالیات های غیر مستقیم میباشد. شخص پرداخت کننده هزینه مالیات های غیر مستقیم عموما شخص مشخصی نمی باشد. این از جهتی بدین معناست که کالا یا خدماتی که بابت آن مالیات پرداخت می شود قابلیت انتقال به غیر را به ساده ترین نحو ممکن دارند.

برای مثال پرداخت کننده هزینه مالیات گمرکی واردات یک شیشه مربا میتواند هر کسی باشد و به سادگی قابل انتقال به غیر است. در بسیاری از مواقع حتی فرد اطلاع دقیق ندارد که پرداخت کننده هزینه مالیات آن جنس است. (مانند مالیات بر ارزش افزوده کالاها و خدمات که آن هم مالیات غیر مستقیم است)

حال مالیات گمرکی از همین دسته غیر مستقیم است و به مالیاتی گفته میشود که شخص معمولا در هنگام ترخیص جنس خود از گمرک ملزم به پرداخت آن است. نکته جالب اینکه تفاوتی نمی کند شما بابت کالایی که در گمرک دارید پول پرداخته باشید یا آن کالا هدیه است و شما پولی بابت آن نداده اید، به هر حال شخص صاحب آن کالا یا فرد ترخیص کننده آن باید هزینه واردات گمرکی را پرداخت کنند.

کالاهایی که شامل معافیت مالیات بر واردات می شوند

بعضی کالاها در صورت وارد شدن از دیگر کشورها مشمول معافیت می شوند که این کالاه عبارتند از:

• کالاهایی که تحت عنوان اهدایی وارد می شوند. این کالاها برای نهادهای غیر دولتی، وزارتخانه ها و سازمان های دولتی وارد شده و شامل معافیت مالیاتی می شوند. کالاهای اهدایی توسط مراجع ذیصلاح تشخیص داده می شوند که آیا این کالاها اهدایی هستند یا خیر.
• مواد اولیه ای که برای تولید فرش دستباف، چاپ و انتشارات، تجهیزات ناوبری و تجهیزات امنیتی و دامی از مالیات بر واردات معاف می شوند. 
• برخی از کالاها هم هستند که به صورت مشروط از مالیات بر واردات معاف می شوند مانند لوازم و تجهیزات توانبخشی و درمانی، واکسن. این نوع کالاها در صورتی معاف از مالیات می شوند که در داخل کشور تولیدات مشابه صورت نگرفته باشد و همچنین وزارت بهداشت و درمان این موضوع را تایید کند. اگر در داخل کشور این محصولات یا کالاها تولید شده باشند مالیات بر واردات این کالاها یا محصولات برابر با 3 درصد است. 

انواع مالیات گمرکی

پس از تعریف مالیات های گمرکی، بد نیست از انواع این مالیات نیز بدانید. بطور کلی 4 نوع مالیات گمرکی وجود دارد که در زیر ارائه شده است. پس از نام بردن از این چهار دسته به بررسی هر کدام می پردازیم. لازم به ذکر است پس از بررسی و آموزش نحوه محاسبه هر کدام از انواع مالیات گمرکی، در ارتباط با محاسبه مالیات بر ارزش افزوده گمرکی نیز بخشی در نظر گرفته شده است.

منطق سیاست گذاری اجرای این نوع مالیات جلوگیری از تورم و کالای قاچاق، پیشگیری از واردات بی رویه کالاهای غیر ضروری و در نهایت حمایت از تولید ملی است.

مالیات بر حقوق گمرک

یکی از انواع مالیات های گمرکی است که با نام مالیات واردات هم شناخته میشود. طبق قانون همه ی کسانی که کالایی در گمرک دارند جهت ترخیص آن موظفند هزینه ای تحت عنوان مالیات بر حقوق گمرک پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت این مالیات امکان ترخیص کالای شما تحت هیچ شرایطی وجود نخواهد داشت.

سازمان امور مالیات کشور در قانونی که در این رابطه توسط مجلس به تصویب رسانده اعلام می دارد طبق مآخذ محاسبه مالیات واردات کالا منتشر شده در هر سال از سوی سازمان همه ی کالا ها به میزان 4% از ارزش کلشان مشمول پرداخت مالیات میشوند.

منظور از مآخذ فهرست هایی از هرنوع کالایی که ممکن است وارد شده باشد به همراه قیمت مورد تائید آن کالا برای سازمان امور مالیاتی است. یعنی در واقع فارق از این که واقعا شما برای خرید و واردات یک کالا چقدر هزینه کرده اید، صرفا 4% از مبلغی که خود سازمان امور مالیاتی اعلام کرده را پرداخت میکنید.

نکته جالب اینکه در مواردی خاص که اطلاعاتی از یک کالا در دست نباشد بر حسب اندازه فیزیکی و وزن آن محاسبه قیمت و 4% آن انجام میشود.

مالیات گمرکی سود بازرگانی

همانند مالیات بر حقوق گمرک این نوع از مالیات نیز طبق قانون و اعلام سازمان مربوطه اعلام میشود. با این تفاوت که بسته به شرایط روز، مالیات برخی کالا ها ممکن است بیشتر و یا کمتر از یکدیگر باشند. این سیاست گذاری ها بیشتر جنبه های اقتصادی و کنترل قیمت و تورم را دارد.

میزان عرضه و تقاضا نیز مستقیما روی این سیاست ها تاثیر گذاشته و برای جلوگیری از ضرر و زیان گاها این رقم میتواند مبلغ بسیار زیادی نسبت به ارزش واقعی آن کالا باشد.

مالیات بر واردات خودرو وارداتی

از دیگر انواع مهم مالیات های گمرکی میتوان به مالیات بر واردات خودرو خارجی اشاره کرد. مجددا نرخ یا ماخذ این نوع از مالیات نیز بصورت سالانه منتشر و ارائه میشود و بسته به حجم موتور، مدل خودرو، سال تولید و… میتواند درصد های مختلفی باشد.

حق الثبت سفارش کالا

در این بخش از مقاله با پرداخت حق الثبت سفارش کالا آشنا میشویم. توضیح پیچیده ای وجود ندارد، همانطور که از نام آن پیداست در هنگام ثبت سفارش و برای گشایش اعتبار نزد بانک واسطه مالیاتی تحت عنوان مالیات حق الثبت سفارش کالا اخذ میشود. که بسته میزان اعتبار داده شده ممکن است مبالغ مختلفی باشد.

محاسبه مالیات بر ارزش افزوده گمرکی

پس از آشنایی با مالیات های گمرکی و انواع آن یکی دیگر از مواردی که پیش بینی و البته نحوه محاسبه تعرفه های گمرگی برای همه واردکنندگان مهم خواهد بود. میزان مالیات بر ارزش افزوده کالای وارداتی است. بدست آوردن میزان این مالیات از یک فرمول سده به شرح زیر پیروی میکند:

( ارزش افزوده کالا + مبلغ کرایه حمل کالا  ) * مبلغ بیمه * قیمت ارز اعلامی گمرک = مالیات بر ارزش افزوده گمرکی

در این فرمول منظور از مبلغ کرایه حمل، تمام هزینه هایی است که از مبدا ارسالی تا گمرک برای انتقال این کالا پرداخت شده. همچنین در همین فرمول ارز اعلامی گمرک ممکن است با قیمت روز ارز کمی متفاوت باشد. پس به یاد داشته باشید، ملاک قیمت اعلامی ارز از جانب خود گمرک میباشد.

گروه هایی که از پرداخت مالیات بر واردات معاف هستند

شرکت هایی که تولید کننده هستند و پروانه بهره برداری دارند و همچنین شرکت هایی که در اداره دارایی خوش حساب بودند. خوش حسابی برای شرکت ها در صورتی ایجاد می شود که تمام بدهی های مالیاتی خود را پرداخت کرده باشند. البته لازم به ذکر است که شرکت هایی خوش حساب محسوب می شوند که در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کرده باشند. اظهارنامه مالیاتی و حساب سود و زیان سال قبل خود را ارائه داده باشند. این شرکت ها می توانند از دارایی گواهی به عنوان گواهی خوش حسابی دریافت کنند. 

مالیات بر سود بازرگانی

کالاهایی قطعی که وارد می شوند، گمرک در ازای واردات این کالاها سود بازرگانی ریالی دریافت می کند. سود بازرگانی که برای کالاهای قطعی در نظر گرفته می شود به تصمیم سیاستگذاران بستگی دارد و این میزان نرخ ثابتی نداشته و هر ساله تغییر می کند. بعضی شرکت ها از پرداخت این سود معاف هستند که عبارتند از: شرکت های تجاری سازی، شرکت های نوآوری و اختراعات و همچنین شرکت های دانش بنیان. با استناد به قانون سود بازرگانی برای کالاهایی که از بنادر خرمشهر، آبادان، بوشهر و جزیره هرمز وارد می شوند شامل تخفیف می شوند.

خلاصه مطلب

همه ی عزیزانی که به هر نحوی نیازمند ترخیص کالایی از گمرک هستند. موظفند در قبال خدمات این سازمان هزینه ای تحت عنوان مالیات گمرکی ارائه دهند. همانطور که در مطلب اشاره شد این مالیات ها به 4 دسته تقسیم شده و پرداخت هرکدام از آنها در مراحل ترخیص کالای شما الزامیست.

اعمال سیاست قیمت گذاری مآخذ و همچنین دستورات ارائه شده در زمینه های مختلف این طرح مالیاتی بر اساس حمایت از تولید ملی طراحی شده است. عملا از ورود بی رویه کالا هایی که ضرورت ندارند و به سبب آن خروج ارز جلوگیری میکند.