تفاوت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری چیست؟

اگر شما هم صاحب یک کسب و کار هستید باید بدانید تفاوت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری چیست؟ در واقع با درک درست این مفاهیم است که صاحبین کسب و کار های خرد و کلان میتوانند از ضرر جلوگیری کنند و برنامه خود برای بازدهی و سود بیشتر را هموار سازند.

همانطور که در نگاه اول میتوان تا حدودی معنی این کلمات را دریافت، به هرنوع هزینه ای که روی سرمایه انجام پذیرد مخارج سرمایه ای و به هزینه های روزمره ای که یک کسب و کار به آن نیاز دارد مخارج جاری میگویند.

در این مقاله از وبسایت طلوع پدیده قصد داریم به تعریف دقیق مخارج سرمایه ای و مخارج جاری بپردازیم و تفاوت های این دو هزینه را مورد بررسی قرار دهیم.

✔️ تعریف مخارج سرمایه ای

همانطور که پیشتر اشاره شد مخارج سرمایه ای یا Capex به هزینه هایی گفته میشود که یک کسب و کار یا شخص صرف خرید، نگهداری، تعمیر و… ابزار یا دارایی های خود میکند میگویند.

این هزینه ها معمولا برای مواردی رخ میدهد که طول عمر اصل آن بیش از یک سال مالی باشد به طوری که عملا بتوان به آن سرمایه گفت. این هزینه ها در حساب های ترازنامه ای قید میشوند و شاید برای مثال تعمیر یک کالا نمود فیزیکی نداشته باشد اما به عنوان یک دارایی از آن یاد میشود.

با مثال کوتاهی این تعریف را تثبیت میکنیم. بدیهی است فرضا یک ماشین راهسازی برای یک شرکت راه و ساختمان سرمایه حساب میشود و خود این مورد باید در ترازنامه قید شده باشد. اینگونه می شود که مخارج سرمایه ای در ترازنامه ثبت می شوند.

✔️ مثال برای مخارج سرمایه ای

حال فرض کنید پس از مدتی لاستیک های این خودرو مستهلک شده و نیاز به تعویض دارد. هزینه ای که شرکت بابت خرید لاستیک پرداخت میکند (کالا یا خدماتی که عمری بیش از یک سال مالی دارند) یکی از مخارج سرمایه ای این شرکت است.

از دیگر مواردی که مخارج سرمایه ای در آنها مشهود هستند میتوان حتی به خرید یک خط تولید جدید، هزینه خرید یک تاورکرین، تعمیر اساسی یک اتوماسیون صنعتی غیر فعال و… اشاره کرد.

نکته مهم اینکه قاعدتا این مخارج باید در جهت سود دهی شرکت یا کسب و کار باشند و در غیر این صورت این مخارج بی دلیل و ناعاقلانه خواهند بود.

✔️ تعریف مخارج جاری

برای پاسخ به این سوال که تفاوت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری چیست؟ به تعریف مخارج سرمایه ای پرداختیم. اما همانطور که انتظار میرود نیاز است با تعریف هزینه های جاری نیز آشنا باشیم.

هزینه های جاری عموما از هزینه های سرمایه ای جزئی تر هستند و همانطور که از نام آنها پیداست مربوط به روزمرگی و پایداری اموال و دارایی های موجود یک واحد کسب و کار هستند.

کالا های مصرفی در یک کسب و کار عموما از همین جنس مخرج یعنی مخارج جاری هستند. در مثال قبل یعنی ماشین راهسازی، هزینه ای که بابت تعویض روغن ماهانه این ماشین باید پرداخت شود نوعی هزینه جاری است.

در تعریف کلی تعریف مخارج جاری باید این را در نظر داشت که این هزینه باید برای کالا یا خدمات یا نیرویی صرف شود. که در حال حاضر امکان استفاده از آن و بهره وری از آن وجود داشته باشد. همانطور که در مثال بالا هم دیدیم لاستیکی که برای ماشین خریده میشود یک خرج سرمایه ای است چون عملا عدم وجود آن باعث نا کارآمدی آن وسیله شده است.

یکی دیگر از نکات هزینه های جاری و غیر جاری این است که ارزش کلی چیزی که روی آن هزینه میشود تغییری نمیکند.

✔️ مثال برای هزینه های جاری

فرضا اتومبیلی که بنزین ندارد نیازمند یک هزینه جاری است. از این دید که قیمت یک ماشین بدون بنزین با قیمت یک ماشین با بنزین برابر است. اما قیمت ماشینی که موتور آن بهینه شده یا فرضا تمام قطعات آن نو شده است با قیمت ماشینی که هیچکدام از این امتیازات را ندارد برابر نیست.

پس هزینه بهینه سازی موتور یا تعویض قطعات کهنه با نو نوعی سرمایه گزاری است. و هزینه های مربوط به آن نیز از جنس مخارج سرمایه ای محسوب میشوند. در این ادامه به پاسخ سوال اصلی این مقاله یعنی تفاوت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری چیست؟ خواهیم پرداخت.

✔️ مخارج سرمایه ای و مخارج جاری چه فرقی با هم دارند؟

برای ساده کردن روند تشخیص مخارج سرمایه ای از مخارج جاری به چند سوال ساده پاسخ دهیم.

• آیا خرجی که انجام شده بر ارزش کلی دارایی های کسب و کار می افزاید؟
• آیا هزینه ی پرداخت شده سبب سود دهی در ادوار مالی آینده است؟
• تاثیر خرج انجام شده بر سود دهی بلند مدت است؟
• آیا در دوره های زمانی بلند مدت نیاز میشود تا هزینه ای انجام شود؟

اگر پاسخ شما به سوالات فوق آری بود یعنی خرج مورد نظر در دسته بندی مخارج سرمایه ای قرار میگیرد. در غیر این صورت میتوان گفت آن هزینه از جنس مخارج جاری بوده.

ساده ترین تفاوت هزینه های جاری و سرمایه ای در واژه های آن ها نیز مشهود است. هر دوی این مخارج ضروری و پر اهمیت هستند. اما هزینه های جاری و غیر جاری روزمره اند و عدم پرداخت آنها از دارایی شرکت کم نمیکند یا پرداختش به دارایی شرکت اضافه نمیکند. در صورتی که در مخارج سرمایه ای مستقیم یا غیر مستقیم چیزی به دارایی شرکت اضافه شده است.

✔️ مدیریت مخارج سرمایه ای و جاری در پروژه 

منابع مالی و مخارج سرمایه ای و مخارج جاری در سرمایه گذاری های بزرگ اگر به طور صحیح مدیریت نشوند مشکلات زیادی را بوجود می آورند و همین موضوع مدیریت می تواند تبعات بدی را برای پروژه در بر داشته باشد. در همین راستا می توان با برنامه ای کامل و درست از بروز این مشکل و عدم مدیریت جلوگیری کرد. ما در ادامه مواردی را برای مدیریت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری آورده ایم که عبارتند از:

⬅️ گردآوری اطلاعات مورد نیاز

برای اینکه در مدیریت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری موفق عمل کنید ابتدا باید اطلاعات لازم و کافی را در ارتباط با پروژه، منابع داخلی، نیروی انسانی، خدمات مورد نیاز، مواد اولیه و دیگر موارد گردآوری کنید. حتما در ابتدای پروژه فرصت های حقیقی را مشخص کنید. از اینکه پروژه تایید و بررسی شده اطمینان حاصل کنید. اگر این موارد را انجام ندهید امکان دارد هنگام انجام کار با مشکلات و چالش های زیادی رو به رو شوید که این مشکلات باعث شود پروژه از مسیر اصلی خود دور شود.

⬅️ مدیریت هزینه های پروژه 

در زمان شروع پروژه مخارج سرمایه ای و مخارج جاری را مشخص و شناسایی کنید و منابع مالی، برنامه و استراتژی را در فراخور هدف پروژه مدیریت کنید. بودجه ای که برای مخارج جاری در نظر گرفته شده تعیین کنید و تلاش کنید تا این مخارج را در حد امکان کاهش دهید. حتما منابع مالی که مخارج سرمایه ای را تامین می کند را در اولویت بگذارید. 

⬅️ نرم افزارهای حسابداری را استفاده کنید

یکی از چالش هایی که سازمانها و شرکتها در پروژه های گوناگون با آن روبرو می شوند مدیریت امور مالی و حسابداری است. به همین دلیل در عصر حاضر استفاده از نرم افزارهای حسابداری از مسئله ای مهم قلمداد می شود. با استفاده از نرم افزار حسابداری، مالیاتی و بازرگانی طلوع پدیده مدیریت امور مالی و حسابداری خود را در زمان انجام پروژه بهبود ببخشید و سرعتی بالا در انجام امور مالی و حسابداری را تجربه کنید.

خلاصه مطلب

در این مطلب تلاش کردیم پاسخ صحیحی به این سوال بدهیم که تفاوت مخارج سرمایه ای و مخارج جاری چیست؟ از آنجا که در تعاریف کلی و سرفصل های این مقاله به تفصیل این موارد مورد بررسی قرار گرفت. تفاوت این دو مورد را درک کردیم.

بطور کلی تمام هزینه هایی که برای تعمیر، نگهداری، اضافه کردن یک خط تولید جدید، بهینه سازی یک دارایی شرکت به طوری که ارزش آن تغییر پیدا کند. مواردی از این دست باشد جزو دسته بندی مخارج سرمایه ای قرار می گیرند.

از طرف دیگر تمام مخارجی که خرد تر هستند و بطور مستمر آنها را باید پرداخت، هزینه های جاری می گویند. این هزینه ها روی ارزش دارایی کل شرکت تاثیری ندارند.